نظام آراستگی 5S
نظام آراستگی 5S
تاریخچه 5S
نظام آراستگی 5S در گذشته نوعی فعالیت پاکیزه سازی بدوی بوده که فاقد هر گونه نظام منسجمی بوده است. تکنیکی تحت عنوان 5S برای اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم در ژاپن شکل گرفت. در صورتی که ایده اولیه آن منشاء ژاپنی نداشت، آن ها با الگوبرداری از برخی صنایع آمریکایی و اروپایی این سیستم را ارائه نمودند.
چرا 5S؟
آیا هرگز دقت کرده اید که با ورود به یک محل تمیز و مرتب چقدر احساس آرامش می کنید و یا برعکس با ورود به یک محل به هم ریخته و نامرتب تا چه اندازه از آن محیط دل زده و ناامید می شوید؟ هدف از اجرای تکنیک 5S به سازی شرایط موجود در محل کار و زندگی به کمک افراد همان مجموعه است. به عبارتی هدف 5S ایجاد محیطی سامان یافته، مرتب و پاکیزه با انضباط کاری و با تکیه بر منابع انسانی است و همواره درصدد کاهش اتلاف ها استفاده بهتر از منابع و آماده سازی فضای سازمان جهت استقرار سایر سیستم های بهبود بهره وری می باشد. این بهسازی با مشارکت کلیه افراد انجام گرفته و پس از اجرا کیفیت مطلوب محصولات, خدمات و بهره وری را به دنبال خواهد داشت .
چگونه می توان با اجرای تکنیک 5S, به محیطی آرام و مرتب دست یافت؟
در دستیابی به هدف و آرمان های یک سازمان، ابتدا می باید زمینه و شرایط لازم برای دستیابی به آن را فراهم آورد.کمی فکر، برنامه ریزی و یاری گرفتن از نظام 5S می تواند از بروز بسیاری از مشکلات کوچک و بزرگ در محیط کار جلوگیری کرده و یا آنها را بر طرف سازد. سازمان ها برای بقا و رشد, نیازمند بکارگیری ابزارها و سیستم های قدرتمندی می باشند اما اثربخشی این سیستم ها بستگی کامل به توالی درست و منطقی در پیاده سازی این سیستم ها دارد.5S از جمله سیستم هایی می باشد که طبق نظر بسیاری از صاحب نظران, پایه اولیه و سنگ بنای سایر سیستم های کیفیتی و بهره وری می باشد.
5S یا نظام آراستگی چیست؟
نظام آراستگی (5S) که شامل پنج اصل می باشد به معنای اصول آراستگی محیط کار بوده و بکارگیری آنها محیط کاری را برای انجام هر گونه اقدام در جهت بهبود مهیا می کند. عبارت 5S بر اساس حروف ابتدایی پنج واژه ژاپنی انتخاب شده است که همگی با حرف S شروع می شود. هر یک از این کلمات معنی و مفهوم خاصی را القاء می کنند. این تکنیک ابزاری برای جلوگیری از ضایع شدن منابع در دسترس بوده و همچنین یکی از سیستم ها جهت افزایش انگیزش در کلیه کارکنان یک سازمان تلقی می شود.
در نسخه جدید دو واژه دیگر جهت تکمیل این نظام به آن افزوده شده است.
خلاصه اقدامات اجرایی 5S در سیستم های سازمانی
S1 (تفکیک و تعمیر) :
جدا کردن اقلام, اوراق و اطلاعات لازم، کاربردی و ضروری از غیرضروری, غیرلازم و بدون کاربرد و دور نمودن آنها از محیط کار و همچنین تعمیر، تعویض یا تصحیح معایب و نواقص آن ها
S2 (ترتیب و تنظیم):
مرتب کردن اقلام, اطلاعات و تعیین جای مناسب برای آنان به نحوی که با سرعت و سهولت قابل دسترس باشند.
S3 (تنظیف و تمیزی):
پیشگیری از کثیفی و پاکیزه نگهداشتن محیط, اموال و افراد و حذف یا کنترل آلودگی ها وآلاینده ها می باشد.
S4 (تداوم و تثبیت):
تداوم, استانداردسازی و حفظ وضع مطلوب ناشی از اجرای تفکیک , نظم و پاکیزگی می باشد.
S5 (تعلیم و تکلیف):
فرهنگ سازی و آموزش کاربردی مفاهیم 5S به تمامی کارکنان, جلب مشارکت عمومی و تدوین ابلاغ و اجرای مقررات سازمان است.
موانع و مشکلات اجرای نظام 5S
برای اجرای تکنیک 5S مشکلاتی وجود دارد که بهتر است قبلاً آنها را شناخته و برای مقابله با آنها خود را آماده کنیم. عمده ترین موانع و مشکلات عبارتند از :
- عدم شناخت کافی از این نظام و توانایی های آن و عدم حمایت لازم مدیران
- عدم توجه به تداوم اجرای اصول 5S و بلند مدت بودن اجرای آن
- ساده انگاشتن نظام 5S و عدم بررسی عمیق آن
- تصور و برداشت ناصحیح از هزینه بر بودن اجرای این نظام در اوایل اجرای آن
- نگرش حل کلیه مسائل از طریق این نظام
در نظر داشته باشید که اجرای 5S یک کار گروهی می باشد و همه باید در آن مشارکت داشته باشند. یک نفر به عنوان مسئول جهت سازماندهی و اجرای 5S در هر قسمت مشخص می شود. مسئول 5S در واحد, باید آموزش های لازم جهت اجرا و ساماندهی 5S را دیده باشد.
مزایای پیاده سازی 5S
کلام آخر
پیاده سازی 5S سبب می شود که سازمان در بهسازی فرآیندهای سازمان و حذف اتلاف, برقراری ایمنی, رسیدن به کارایی , ارتقاء کیفیت, حذف ضایعات , کاهش خرابی تجهیزات , افزایش بهره وری , ارتقاء روحیه کارکنان , جلب نظر مشتری به ثبات , نظم و هدف مطلوب برسد و ذهنی آرام تر جهت تحقق اهدافش پیش برود.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.